split

Split: goede eerste paar minuten (M. Night Shyalaman, 2016)

Gerwin van der Pol

2017-12. Het is een redelijke premisse: meisjes worden opgesloten door een man met een meervoudige persoonlijkheidsstoornis. Wie van die persoonlijkheden heeft hen opgesloten, en wie van hen helpt hen ontsnappen?

De film heeft drie te behandelen onderwerpen. Je zou zeggen dat centraal staat de rol van de meisjes en hun poging tot ontsnappen. De film is echter ook geïnteresseerd in de uitleg wat die stoornis inhoudt, en voegt dus gesprekken in met een therapeute, met als doel begrip te creëren voor deze ziekte, of als uitleg en voorbereiding voor de bovennatuurlijke wending die het geheel zal nemen (het is natuurlijk wel een film van M. Night Shyalaman). Dan zijn er nog de flashbacks van het meisje Casey naar een akelige jeugd, die moeten verklaren waarom ze zo anders is dan de andere meisjes.

Hoofdzaken en bijzaken

Al snel begrijpen we dat de meisjes slechts instrument zijn om het over die persoonlijkheidsstoornis te kunnen hebben. Maar elke poging om deze ziekte serieus te nemen, en het bestaan ervan te erkennen, wordt de kop ingedrukt door de bovennatuurlijke wending die het geheel neemt. Daarvoor geeft de film al een erg kinderlijke en clichématige beeld van de ziekte. En tamelijk desastreus is het belabberde acteren van Aron McAvoy. Hij denkt indruk te maken met zijn suggestie dat hij meerdere personages in zich herbergt, die van moment tot moment opduiken, maar het is ronduit vervelend om iemand te zien schmieren, en negen typetjes te zien spelen. Overigens werden ons er drieëntwintig beloofd: vreugde overheerst dat ons de overige veertien bespaard zijn gebleven.

Gelukkig valt Anya Taylor-Joy nog op als een iets betere actrice, net zoals Izzie Coffey die haar jongere ik speelt. Aangezien de film Casey als hoofdpersoon heeft, mag je toch verwachten dat de film haar verhaal afrondt, maar vreemd genoeg vindt de film het korte gastoptreden van Bruce Willis aan het eind van de film belangrijker dan het verdere verloop van Casey’s leven.

Een mooie titelsequentie

Eigenlijk biedt de film maar twee boeiende minuten: de vormgeving van de titelsequentie, zowel qua letteropmaak als in de muziek. Vanouds dienen de eerste vijf minuten van een film als aankondiging en samenvatting van de rest van de film. Die filmtraditie kwam voort uit de proloog in het theater en de prelude van een symfonie. Pas in de laatste tien jaar wordt in film de titelsequentie structureel als eenheid beschouwd (daarvoor gebeurde het sporadisch). Zodat niet alleen de eerste gebeurtenissen, maar ook de logo’s van de productiemaatschappij, de titel, de medewerkers, de toon zetten van de film. Een goede titelsequentie moet een goede film aankondigen…